Demir, Fe simgesi ile gösterilen kimyasal elementlerden biridir. Dünya yüzeyinde geniş bir alanda yaygın olarak bulunan bu element, farklı amaçlarla farklı biçimlerde kullanılır. Tarihsel olarak bakıldığında ilk dönemlerde mızrak uçlarında ve süs eşyalarında demirin kullanımına rastlanır. Bilimin ilerlemesiyle zaman içinde demirin organik canlılarda yer aldığı, birçok faydasının olduğu ve canlı gelişiminde gereksindiği keşfedilir. Özellikle insan vücudunda yaklaşık 5 gram demir bulunur. Günlük olarak bu demirin bir kısmı vücuttan dışarı atılırken bir kısmı da besinlerden alınır. İnsanlar ve hayvanlar demir ihtiyacını bitkiler aracılığıyla alır. Bitkiler ise toprakta yer alan demir bileşikleriyle demiri temin eder. Bu sebeple toprakta demir bileşiklerinin yer alması bitkilerin gelişimi için temel yapı taşları arasındadır. Bitkinin ve bitkinin temas ettiği canlıların gelişimi için bitkilerde demir eksikliği olmamasına özen gösterilmelidir.
Bu yazı içinde demirin ne olduğuna, bitkilerde demir eksikliği (kloroz) konusuna ve demir gübresine aşağıdaki başlıklarla değinilecektir:
- Demirin bitkilerdeki işlevi nedir?
- Bitkilerde demir eksikliği (kloroz) nedir?
- Bitkilerde demir eksikliği belirtileri nelerdir?
- Demir gübresi nedir?
- Bitkilerde demir eksikliği için demir gübresi kullanımı ne işe yarar?
Demirin Bitkilerdeki İşlevi Nedir?
Demir (Fe), birçok canlı için gerekli olan elementlerden biridir. Bitkilerde demirin işlevi ise oldukça kritik bir noktadadır. Demir, bitkinin fotosentez süreçlerinde ve oksidasyon aşamalarında elektron taşıyıcı olarak görev alır. Bu aşamaların sağlıklı bir şekilde tamamlanması için topraktan alınan demir, ilgili noktalara görevlendirilerek çalışır. Bu sayede bitki gelişiminde herhangi bir sorun görünmez.
Bitkilerde Demir Eksikliği (Kloroz) Nedir?
Bitkilerde demir eksikliği (kloroz), bitkinin solunum ve oksidasyon süreçlerinin gerçekleşmeme durumudur. Demir eksik olunca solunum düşer ve dolayısıyla bitkide enerji miktarı büyük oranda azalır. Normal gelişim gözlenmesi beklenen bitkide hücre bölünmesi yavaşladığı için büyüme de yavaşlar.
Bitkilerde demir noksanlığı üç farklı şekilde görülür. Bunlardan ilki hafif klorozdur. Hafif klorozda damar aralarında açık yeşil ve sarı renklere rastlamak mümkündür. Bir diğeri orta düzeyde klorozdur. Bu durumda genç yaprakların damar aralarında sarı lekeler gözlemlenir. Şiddetli klorozda ise damarlarda sarılıklar vardır. Yapraklarda çürümüş gibi kahverengi bir görünümle karşılaşmak mümkündür. Yapraklar bu aşamada kuruyabilir ve dökülebilir.
Bitkilerde demir eksikliği belirtileri nelerdir?
Dışarıdan bir bitkiye bakıldığına bitkide demir eksikliği olup olmadığı anlaşılabilir. Özellikle şu belirtileri gözlemlemek mümkündür:
- Bitkilerde demir eksikliği belirtileri ilk olarak bitkideki yeşil rengin yavaş yavaş solgun bir renge dönmesiyle gözlemlenebilir.
- Demir eksikliği durumunda bitkide ara ara açık yeşil, sarı ve beyaz renkler vardır.
- Yeni çıkan yaprakların renksiz olarak çıktığı görülebilir.
- İleri seviyede bitkilerde demir eksikliği durumlarında damarların da sarı renkte olduğu gözlemlenebilir.
- Demir eksikliği olduğu durumlarda bitkinin dallarından bazıları tamamen kuruyabilir.
- Çok ileri aşamada ise bitkilerde demir eksikliği, bitkinin ölümüne neden olabilir.
Demir Gübresi Nedir?
Değişen çevre ve iklim koşulları nedeniyle bitkilerin topraktan tüm elementleri doğal yollarla alabilmesi pek mümkün değildir. Dolayısıyla bu aşamaları insan yoluyla gerçekleştirmek için gübre yöntemine başvurmak faydalıdır. Bitkinin gelişimini sağlıklı bir şekilde tamamlaması, herhangi bir element eksikliği yaşamaması ve bitkiyi tüketen canlıya faydalı olması için gübreler elzemdir. Bitkilerde demir eksikliği için öne çıkan gübre demir gübresidir.
Bitkilerde demir eksikliği için demir gübresi kullanımı ne işe yarar?
Demir gübresi; bitkideki hücre bölünmesini düzenli hâle getirmek, bitkinin fotosentezi sağlıklı bir şekilde gerçekleştirmesini sağlamak ve bitkinin kaliteli meyveler vermesini desteklemek için kullanılan bir gübredir. Özellikle bitkilerde demir eksikliği durumlarında, yukarıda sayılan belirtiler gözlemlendiğinde, bitkiye bu gübre takviye edilerek bitkinin sağlıklı hâline kavuşması için destek verilir. Bitkinin sarı ve beyaz renklerden arınması, bitkiye yeşil rengi veren klorofil pigmentinin sağlanması için bu gübre oldukça faydalıdır.
Demir Gübresi Nasıl Uygulanır?
Demir gübresi, bitkinin türüne ve özelliklerine uygun şekilde yılda bir veya iki kez olmak üzere uygulanır. Bu uygulama esnasında bitkinin yer aldığı iklime, mevsime ve çevre koşullarına dikkat etmek önemlidir. Demir eksikliği için çok fazla gübreleme yapıldığında faydadan daha çok toprağa zarar verdiği durumlarla karşılaşılabilir. Bu yüzden dikkatli bir şekilde uygulama yapılmalıdır. Gübre için belirlenen prosedürler takip edilmelidir.
